International Journal of Advanced Natural Sciences and Engineering Researches

Geo-Spatial Analysis with Large Language Model

2025-01-16T23:11:45+03:00

In order to improve the effectiveness and precision of geospatial data analysis and interpretation,
this research investigates the use of large language models in Geographic Information System (GIS)
processing. In order to enable natural language interactions for accessing, analysing, and visualising
geographical data, the technique entails combining cutting-edge language models, including GPT-3 and
BERT, with GIS software. By bridging the gap between textual information and geographical insights, this
study is significant because it gives users additional skills for information retrieval and decision-making in
GIS applications.
The use of large language models in GIS processing can increase data understanding, expedite processes,
and aid in knowledge discovery in spatial datasets, according to key results. With the improved natural
language interfaces, people may engage with GIS systems more naturally, opening up geospatial analysis
to a larger audience. All things considered, the incorporation of massive language models into GIS
processing exhibits encouraging promise for revolutionising the processing, sharing, and use of
geographical data across a range of fields.

Measuring Innovation Capability on National Level: Challenges and Solutions

2025-01-16T23:15:31+03:00

This paper examines the challenges of measuring national innovation capability, focusing on
infrastructure, human capital, and research and development (R&D). While infrastructure supports
innovation, assessing human capital is difficult due to its intangible nature, and R&D's impact is hard to
quantify. Current indices like the Global Innovation Index fail to capture the full complexity of innovation
capability. A key challenge is the lack of research on the conditions that foster innovation, as well as the
influence of cultural differences. The paper proposes a more nuanced approach to measurement, combining
quantitative and qualitative data to address these complexities and offer practical solutions for improving
innovation measurement and policy.

Ticari Yarı Römork Tanker Aracının Gerçek Yol Sinyalleri İle Bilgisayar Ortamında Yorulma Hasarının İncelenmesi

2025-01-16T23:18:13+03:00

Bilgisayar destekli mühendislik yöntemlerinin hızla gelişmesi, taşıt doğrulama süreçlerinde önemli
bir ivme kazandırmış ve bu süreçlerin daha hızlı, daha verimli ve daha güvenilir bir şekilde
gerçekleştirilmesine olanak sağlamıştır. Ancak, günümüzde bazı firmalar, taşıt modellerini doğrulama
süreçlerinde kapsamlı yorulma hasar analizleri gerçekleştirmek yerine, yalnızca statik analiz yöntemlerini
kullanarak bu doğrulama işlemlerini tamamlamaktadır. Bu yaklaşım, taşıtın gerçek yol koşullarındaki
dayanıklılığı ve yorulma ömrü konusunda eksik değerlendirmelere yol açabilmektedir.
Bu çalışmada, 304 kalite paslanmaz çelikten üretilen ticari bir yarı römork tanker aracının 1.000.000 km
hedeflenen yorulma ömrüne uygun bir simülasyon oluşturulmuştur. Simülasyon için, farklı yol
koşullarından toplanan gerçek yol sinyalleri kullanılmış ve bu sinyaller üzerinde çeşitli filtreleme işlemleri
yapılarak analizlerde uygulanabilecek hale getirilmiştir. Yapılan filtreleme işlemleri sonrasında, elde edilen
bu gerçek yol sinyalleri aracılığıyla model üzerinde dinamik analizler ve yorulma hasar analizleri
gerçekleştirilmiştir. Bu analizler ile tanker modelinin tasarımını doğrulamak ve yorulma hasar analiz
sonuçlarını, yol testlerinden elde edilen ekstrem koşullar belirlenerek yapılan statik analizlerle
karşılaştırarak, taşıt modeli doğrulama süreçlerinde yorulma hasar analizlerinin etkilerini incelemek, bu
doğrulama süreçlerinde yorulma hasar analizlerinin ihmal edilmesinin potansiyel risklerini ortaya koymak
amaçlanmaktadır.

Karate Yapan Sporcularda Antioksidanların Önemi

2025-01-16T23:21:13+03:00

Karate, yüksek yoğunluklu fiziksel aktiviteler gerektiren bir spor dalı olarak, sporcuların reaktif
oksijen türleri (ROS) üretimini artıran oksidatif strese maruz kalma riskini yükseltmektedir. Oksidatif
stres, hücre zarları, proteinler ve DNA gibi biyomoleküllere zarar vererek kas yorgunluğu, toparlanma
süresinin uzaması ve bağışıklık sistemi zayıflığı gibi olumsuz etkiler yaratabilir. Uzun vadede ise kronik
inflamasyon, erken yaşlanma ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sporcularda bu olumsuz etkileri önlemek, vücudun doğal antioksidan savunma mekanizmalarının
etkinliğine bağlıdır. Endojen antioksidanlar (süperoksit dismutaz, katalaz ve glutatyon gibi) ROS
seviyelerini düzenlerken, dışarıdan alınan antioksidanlar (E ve C vitaminleri, polifenoller, karotenoidler)
bu süreci destekler. Literatürdeki çalışmalar, düzenli ve iyi planlanmış antrenmanların antioksidan
savunmayı güçlendirdiğini ve ROS üretimini dengelediğini ortaya koymaktadır.
Bunun yanı sıra, sporcuların diyetlerine antioksidan açısından zengin besinler eklemesi ve gerektiğinde
uygun takviyeler kullanması, performanslarını optimize ederken oksidatif stresin zararlı etkilerini
azaltabilir. Örneğin, polifenol içeren besinler ve C vitamini gibi dış kaynaklı antioksidanların düzenli
tüketimi, kas yorgunluğunu azaltmada ve toparlanmayı hızlandırmada önemli bir rol oynamaktadır.
Sonuç olarak, oksidatif stresin yönetimi ve antioksidan savunma mekanizmalarının etkinliği, karate
sporcularının performansını artırmak ve uzun vadeli sağlıklarını korumak için kritik bir öneme sahiptir.
Sporculara yönelik bireyselleştirilmiş beslenme ve antrenman programlarının, bu süreçlerin etkin
yönetiminde kilit rol oynayacağı değerlendirilmektedir.

Antioksidanlar Güreş Performansını Nasıl Etkiler

2025-01-16T23:24:08+03:00

Antioksidanların güreş performansı üzerindeki etkileri, yüksek yoğunluklu fiziksel efor gerektiren
bu sporun gereklilikleri bağlamında incelenmiştir. Güreş, yüksek düzeyde anaerobik enerji üretimi ve
yoğun kas kullanımıyla karakterize olduğu için vücutta reaktif oksijen türlerinin (ROS) üretimini artırır.
Bu durum, oksidatif strese yol açarak kas yorgunluğunu tetikler ve sporcuların performansını olumsuz
etkileyebilir. Araştırmalara göre, güreşçilerin oksidatif stres göstergeleri (TBARS, protein karbonil)
kontrol gruplarına göre daha yüksek, buna karşın antioksidan kapasite göstergeleri (GSH, GPx, SOD)
daha düşük düzeylerde bulunmuştur. Özellikle antrenman ve müsabaka dönemlerinde bu etkiler daha
belirgin hale gelmektedir. Doğal ve takviye yoluyla alınan antioksidanların bu etkileri dengeleyebileceği
kanıtlanmıştır. Örneğin, kekik çayı gibi doğal antioksidan kaynaklarının serbest radikal oluşumunu
azalttığı; ancak nonenzimatik antioksidan göstergeler üzerindeki etkisinin sınırlı olduğu belirtilmiştir.
Çinko takviyesi ise ROS üretimini baskılayarak antioksidan savunma mekanizmalarını aktive etmekte,
ayrıca MDA seviyelerini düşürerek GSH, GPx ve SOD aktivitelerini artırmaktadır. Bu sayede,
sporcuların toparlanma süreleri kısalırken uzun vadeli sağlıklarına da katkı sağlanmaktadır.
Antioksidanların güreş performansını artırmadaki rolü, sadece kas yorgunluğunu azaltmakla sınırlı
değildir; aynı zamanda bağışıklık sistemini destekleyerek sporcuların genel sağlığını iyileştirebilir. Bu
nedenle, güreşçiler için bireysel ihtiyaçlara uygun beslenme ve takviye stratejileri geliştirilmesi büyük
önem taşımaktadır. Bu bulgular, antioksidanların güreş sporundaki önemi hakkında değerli bilgiler
sunmakta ve sporcuların performansını artırmada bilimsel bir temel oluşturmaktadır.

IoT-Based Material Comparative Cane Recommendation for Visually Impaired Individuals

2025-01-16T23:27:09+03:00

Although traditional canes enable the visually impaired to perceive their environment tactilely,
they cannot measure distance. Therefore, the ability of visually impaired people to detect obstacles and
hazards in advance and change direction appropriately is a critical factor that increases their
independence. The IoT-based distance measuring cane offers a technological solution that aims to enable
visually impaired individuals to move more safely and independently outdoors. These canes have a high
technological value thanks to advanced sensing technologies and implemented software solutions. The
sensors' capacity to detect environmental obstacles increases the accuracy and reliability of the system,
while software algorithms ensure accurate analysis of obstacles. In addition, this technology works in
conjunction with data processing and feedback systems to provide instant audible and vibrating alerts to
users, enabling the visually impaired to explore their surroundings faster and more safely. The proposal is
an important innovation in the field of technological solutions for the visually impaired and contributes to
their greater participation in social life. In this study, a system that detects environmental obstacles and
gaps and provides distance information to visually impaired individuals through audible and vibrating
alerts is proposed and a price and feature comparison is made with similar products in the market. Thus,
potential hazards can be recognized early and users can be guided in a safer way.

Planlama Mevzuatının Dezavantajlı Gruplardan Çocukların İhtiyaçlarına Yönelik İncelenmesi

2025-01-16T23:29:19+03:00

Bebek olarak dünyaya gelen İnsan normal şartlar altında sırasıyla Bebeklik, Çocukluk, Gençlik,
Yetişkinlik ve Yaşlılık evreleri olarak yaşamını sürdürür. İnsan Doğumundan itibaren beden ve ruhsal
gelişim olarak hızlı bir araştırma keşfetme ve gelişim sürecindedir. Bebeklik döneminde tamamen
ebeveynlerine muhtaç iken çocukluk döneminde ise bireysel deneyimler başlamıştır. Tüm canlılarda
olduğu gibi İnsanın fiziki ve ruhsal gelişimini etkileyen unsurlar bulunmaktadır. Çocukluk dönemini
etkileyen en önemli unsurlardan biriside çevredir. Çocukluk dönemi fiziki çevrelerin en başında oyun
alanları gelmektedir. Binaların ön-arka veya yan bahçelerinden başlayan oyun alanları, kaldırım-yollar ve
park, çocuk oyun alanları, okul bahçeleri olarak devam etmektedir. Fiziki çevremizin ve yerleşim
alanlarımızın gelişimi imar planı kararları ile olmaktadır. Geçmişten günümüze farklı Coğrafyalarda
yerleşim alanlarını incelediğimizde kentsel veya kırsal tüm yaşam alanlarının belirli şartta ortaya çıktığı,
geliştiği ve çeşitli nedenlerle terk edilerek ömrünü tamamladığı birçok örnek görülebilmektedir. Farklı tür
ve ölçekte imar planları hazırlanmakta ve bu plan kararları doğrultusunda yerleşim alanlarımız
oluşmaktadır. Henüz yapılaşmamış, İlave veya Yeni uygulama imar planı sahalarında Plan Kararları
üretilmesi, Sosyal donatı alanlarının yer seçimi, birbirleri ile olan tamamlayıcı ilişkilerinin kurulabilmesi,
ulaşılabilirliği, Sosyal donatı alanlarının verimliliği açısından alan büyüklüklerinin belirlenmesi vb.
Planlama İlke ve Standartları Bilimsel verilere dayandırılarak yapılabilmektedir. Çocuk Bahçesi, Park vb.
alanların komşuluk birimi, Mahalle, Semt ve İlçe bölgeleri içerisinde barındıracağı faaliyetler ile asgari
alan büyüklüklerinin tanımlanmasının yanında birbirleri ile kurulacak ilişkilerinin de Mevzuat hükümleri
eklenmesi Kamu Yararına olacaktır. Böylelikle Yaşam Alanlarımızın değerleri katlanacak aynı zamanda
daha Özgüvenli, Bilinçli, Becerikli, Saygın bir kuşağın yetişmesine yardımcı olacaktır.

Literature review on the land subsidence of Quetta, Pakistan

2025-01-16T23:32:21+03:00

Land subsidence in Quetta, Pakistan, is primarily driven by excessive groundwater extraction,
resulting in significant environmental, infrastructural, and social challenges. This phenomenon has led to
the sinking of land by approximately 10 cm annually, contributing to severe degradation of infrastructure,
increased flood risks, and water supply disruption. This paper explores literature to summarise the up-to
date research on land subsidence in Quetta city. The existing literature and research highlight various causes
that include seismic activity, urbanization, and mining, and highlights the urgent need for sustainable water
management and urban planning strategies. By examining the geographical and geological context of
Quetta, this study emphasizes the critical need for mitigation measures to protect the region's infrastructure
and inhabitants. The integration of engineering solutions and community awareness is crucial in addressing
the ongoing land subsidence and its far-reaching impacts.

Okul Müdürlerinin Farklılıkları Yönetme Yeterliklerine İlişkin Öğretmen Görüşleri

2025-01-16T23:35:35+03:00

Okul müdürlerinin sahip oldukları farklılıkları yönetme yeterlik düzeylerine ilişkin öğretmenlerin
görüşlerini belirlemek amacıyla yapılan bu araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinde
gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, Kocaeli ilinde bulunan resmi okulöncesi, ilkokul, ortaokul
ve liselerde görev yapan öğretmenler arasından basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenen toplam 305
öğretmen oluşturmuştur. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma,
minimum ve maksimum değerler kullanılmıştır. Bu değerlerin tespitiyle okul yönetiminin farklılıkları
yönetme yeterliklerine ilişkin öğretmenlerin algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmadan elde
edilen bulgulara göre okul müdürlerinin sahip oldukları farklılıkları yönetme yeterlik düzeylerine ilişkin
öğretmen algılarının orta düzeyde, farklılıkları fark etme ve farklılıkları kabul etme yeterlik düzeylerine
ilişkin öğretmen algılarının orta düzeyde, farklılıkları yönetme ve farklılıklardan yararlanma yeterlik
düzeylerine ilişkin öğretmen algılarının ise düşük düzeyde olduğu sonuçlarına varılmıştır. Eğitim
örgütlerinde okul müdürlerinin farklılıkların yönetimine ilişkin yeterliklerinin artırılması kritik öneme
sahiptir. Eğitim örgütlerinde farklılıkların yönetimi ile öğretmenlerin tüm yeteneklerinin ortaya çıkarılması
ve eğitim öğretim faaliyetlerinin verimli bir şekilde yürütülmesine katkı sağlamak mümkündür. Okul
müdürlerinin farklılıkları fark etme, kabul etme, farklılıkları yönetme ve farklılıklardan yararlanmaya
ilişkin beceri ve tutumlarının geliştirilmesine yönelik programlar hazırlanabilir. Eğitim sisteminde
farklılıkların benimsenmesine yönelik eğitim politikalarına yön verecek uygulamalara yer verilebilir.

ESRGAN ile Medikal Görüntülemede Süper Çözünürlük

2025-01-16T23:42:16+03:00

Medikal görüntüler, doğru tanı ve etkin tedavi süreçleri için kritik öneme sahiptir; ancak düşük
çözünürlük, tanısal doğruluğu ve detaylı analiz kabiliyetini sınırlandırabilir. Bu çalışmada, MR (Manyetik
Rezonans), X-ray (Röntgen), CT (Bilgisayarlı Tomografi) ve OCT (Optik Koherens Tomografi)
teknikleriyle elde edilen diş, göğüs, beyin, kemik, böbrek ve retina görüntülerinin çözünürlüğünün
artırılması amacıyla ESRGAN (Enhanced Super-Resolution Generative Adversarial Network) modeli
kullanılmıştır. ESRGAN modeli ile düşük çözünürlüklü MR, X-ray ve CT görüntülerinin iyileştirilmesi
hedeflenmiş ve elde edilen sonuçlar PSNR (Peak Signal-to-Noise Ratio) ve SSIM(Structural Similarity
Index Measure) metrikleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, ESRGAN’ın dental,
göğüs, beyin, kemik, böbrek ve retina görüntülerinde belirgin bir çözünürlük iyileştirmesi sağladığını ve
bu
sayede medikal görüntülerin tanısal değerinin artırılabileceğini göstermektedir. Yapılan
değerlendirmelerde ortalama olarak yüksek PSNR ve SSIM değerleri elde edilmiştir. ESRGAN’ın MR,
X-ray ve CT görüntüleme teknikleriyle elde edilen verilerde güvenilir ve etkili bir çözünürlük artırma
aracı olarak kullanılabileceği ortaya konmuştur.

Detection of boric acid pesticide residues in agricultural soil using previously prepared SIQDs

2025-01-16T23:45:59+03:00

Detection of boric acid pesticide residues in agricultural lands treated with the aforementioned
pesticide and selectively detecting them using SIQDs prepared and tested in advance. This is done by
preparing a certain concentration of the pesticide in an aqueous solution and testing its fluorescence
intensity. Then, preparing a certain concentration of the SIQDs solution and testing the fluorescence
intensity. It was found that the fluorescence intensity of the SIQDs is very high, reaching 7 times
compared to the fluorescence intensity of the pesticide, which is much lower. The pesticide is detected by
measuring the fluorescence intensity of the SIQDs after adding it to the pesticide. 2 ml of the SIQDs
solution was taken and added to 2 ml of the pesticide, mixed and shaken for 5 minutes, then the
fluorescence intensity signal was measured. It was found that the intensity decreased significantly to
become close to the intensity of the pesticide alone, indicating the presence of the pesticide, as it works to
reduce the signal intensity as a result of the interaction between the surface of the SIQDs and the pesticide
used, which causes extinguishing. It has been practically applied in agricultural lands treated with boric
acid.

Hydrogen Transfer Reaction of Ketones Under Ru-NHC Catalyst

2025-01-18T18:24:45+03:00

The reduction of organic compounds is one of the important synthetic processes both in the
laboratory and industrially. Transfer hydrogenation, which is practically carried out with metal catalysis, is
an important reaction in this respect. Since hydrogen donor molecules are used instead of gaseous hydrogen
in the reduction of multiple bonds, it is economical, mild and environmentally friendly. [1] Hydrogen
donors such as molecular hydrogen, alcohol, formic acid are catalytically activated by suitable metals or
metal complexes. It is known that many Ru, Rh and Ir compounds reduce different substrates in both
homogeneous and heterogeneous phases. [2,3] In this study, 5,6-dimethylbenzimidazol-2-ylidene salts,
which were synthesized and whose structures were elucidated by spectroscopic methods, were converted
into ruthenium-carbene complexes in the reaction medium and their catalytic activation in the transfer
hydrogenation reaction of acetophenone derivatives was investigated. When the results were examined, it
was seen that this catalyst system was active.

Abnormal N-Heterosiklik Karbenler

2025-01-18T18:27:12+03:00

Metal NHC kompleksleri 70 yılı aşkın süredir bilinmesine rağmen katalizör olarak sadece son 35
yıldır kullanılmaktadırlar.
N-heterosiklik karben (NHC) komplekslerinin yapısı fosfin anologları ile karşılaştırıldığında daha
basittir ve daha kararlı olmalarının yanısıra çoğu durumda 100-1000 kez daha etkili oldukları gösterilmiştir.
10 yılı aşkın süredir NHC’lerin metal atomuna aynı yerden bağlandığı düşünülmekteydi. Ancak bazı
örnekler farklı bağlanma davranışı sergilediklerini de göstermiştir. C4/C5 bağlı farklı imidazolidinleri
tanımlarken yanlış yol ‘wrong way’, normal olmayan ‘abnormal’, sıra dışı ‘unusual’, ya da klasik olmayan
‘nonclassical’ gibi ifadeler kullanılabilmektedir. Burada önemli olan neden abnormal bağlanmanın
meydana geldiği ve NHC komplekslerinin katalitik aktivitesine ne gibi etkilerinin olduğunun
anlaşılmasıdır.

Economic Impacts of Ransomware Attacks on the Slovak Cadastral Portal

2025-01-18T18:32:27+03:00

This paper presents a comprehensive analysis of the ransomware attack on the Slovak Cadastral
Portal in January 2025. We examine the attack's technical aspects, potential motives, and economic impacts,
employing quantitative methods to assess the extent of the damage and the potential cascading effects on
the Slovak economy. We also discussed the government's response options and the importance of robust
cybersecurity measures for critical national infrastructure.

Study of the Cultural Impact of Communal Living by the Indigenous Settlers in Rural Communities within Abuja City

2025-01-18T18:35:06+03:00

This paper looks at the cultural significance and impacts of community living within a select
group of the indigenous settlers in the capital city of Abuja, Nigeria. The study identified the Gbágyì
people as the major settlers amongst other minor settlers within the region. It identified the major
challenges imprinted by modern development and urbanisation amongst other issues like economic
marginalisation on the erosion of cultural practices and norms of the people. Through the review of the
lifestyles and communal interactions of this indigenous people, the study identified the rich values the
culture of the people imprints into the general communities within the region such as their social
structure, leadership, festivals, beliefs, customary practices, communal livelihood, economic structure
vocation, arts and craftsmanship. The significance of this is to understand the role of cultural practices in
epitomizing the relevance of communal lifestyle in heritage conservations.

Normalin Yüzdesi İndeksi Kullanılarak Karaman İli Uzun Dönem Kuraklık Analizi

2025-01-18T18:42:23+03:00

Kuraklık, sosyal ve çevresel boyutlarıyla geniş etkiler yaratan bir doğal afettir. Su kıtlığı veya
yokluğu nedeniyle ortaya çıkan bu durum, çeşitli şiddet ve zaman dilimlerinde tüm canlıların yaşamını
olumsuz etkileyerek tarımdan ekonomiye, sosyal hayattan çevresel dengelere kadar birçok alanda zarar
oluşturur. Özellikle kurak ve yarı kurak iklim kuşağında bulunan ülkelerde, gerekli tedbirler alınmazsa
yakın gelecekte su kaynaklarına erişimde ciddi sorunlar yaşanacağı, bunun da sosyal, ekonomik ve politik
alanlarda olumsuz yansımalar yaratacağı öngörülmektedir. Kuraklık riskini azaltmak ve sürdürülebilir su
kaynakları yönetimine katkı sağlamak için, kuraklığın zamansal ve mekânsal özelliklerinin detaylı bir
şekilde incelenmesi kritik öneme sahiptir. Türkiye, yarı kurak iklim kuşağında yer alması nedeniyle sık sık
kuraklıkla karşı karşıya kalan bir ülke olarak, bu konuda kapsamlı önlemler almayı gerektiren bir konumda
bulunmaktadır. Çalışma Karaman ili özelinde yapılmış olup 1965-2011 yılları arası yağış verileri
kullanılmıştır. Kuraklığı belirlemek amacıyla Normalin Yüzdesi İndeksi (PNI) kullanılmış olup çalışma
aylık periyotta yapılmıştır. Analiz sonucu en kurak ayların temmuz, ağustos ve eylül olduğu, çalışma
periyodu boyunca yaşanan kuraklıkların %36’sının şiddetli kuraklık olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın
ildeki su kaynakları yönetimi ve kuraklık eylem planları çalışmalarına yardımcı olacağı düşünülmektedir.