Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Üniversite Seçimi: Makine Mühendisliği Eğitimi İçin Bir Model Önerisi

Abstract

Hızla küreselleşen dünya ile birlikte hızla gelişen Türkiye’de üniversite sayısına paralel olarak mühendislik eğitimi veren fakülte sayısı da artmaktadır. Bu husus nitelik olarak çok değişik özelliklere sahip üniversiteler arasında öğrencilerin tercih yapmada kararsızlığa düşmesine neden olmaktadır. Özellikle belirli üniversitelerin marka değeri ile vakıf üniversitelerinin sunduğu imkanlar öğrencilerin tercih esnasında karar vermelerini zorlaştırmaktadır. Üniversitelerin öğrenci seçimi veya öğrencilerin üniversite tercihinin düzenlenmesine yönelik sürekli güncellemeler yapılmasına rağmen, Türkiye’de bu hususun bir sistematiğe bağlanamamış olması gençlerin, ülkelerine faydalı olacakları ve istedikleri bir alanda eğitim almalarının engellenmesine neden olmaktadır. Her veli çocuklarına kaliteli bir eğitim aldırmak istemekte, her öğrenci de gelecekte iş bulma kolaylığı sağlayacak nitelikli bir üniversiteden mezun olmak istemektedir. Özellikle yüksek puan alan ve seçeneği bol olan gençler bu konuda daha çok zorlanmakta, bir karar desteğine ihtiyaç duymaktadır. Üniversitenin bulunduğu ilin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesi, üniversitenin öğrenciler tarafından tercih sıralaması, ders veren akademisyenlerin nitelikleri ve nicelikleri, eğitim dili, üniversitenin marka değeri vb. parametreler öğrencilerin uygun bölüm veya üniversite seçimini etkilemektedir. Bu çalışma ile makine mühendisliği eğitimi almak isteyen bir öğrenci ve velilerine karar desteği vererek üniversite tercihlerine yardımcı olmak hedeflenmiştir. Üniversite tercihinde birden fazla kriterin etkili olması ve oldukça fazla seçenek bulunması sebebiyle Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılarak bir model önerisi ortaya konmuştur. Oluşturulan modelde 2022 yılında en çok tercih edilen 50 makine mühendisliği bölümü ele alınarak, üniversite tercihinde etkili olan faktörlerin standart sapma yöntemi ile önem dereceleri bulunmuştur. Müteakiben İngilizce eğitim almak isteyen başarı bir öğrenci için İngilizce eğitim veren ilk on üniversite yine ÇKKV yöntemlerinden MULTIMOORA ile sıralanarak, öğrenciye tercih işlemlerinde karar desteği veren bir model önerilmiştir.