Mudurnu Çayı Havzasında Yağış ve Sıcaklık Verilerinin Trend Analizi

Abstract

Geçmişten günümüze etkisini oldukça hissettiren ve insan hayatı üzerine olumsuz etkileri olan iklim değişikliği kaçınılmaz bir hadise haline gelmiştir. İnsanlığın iklim değişikliği etkilerine uyum sağlayabilmesi için birçok doğal afete sebep olabilecek olan hidro-meteorolojik parametrelerin değişimini öngörebilmesi gerekmektedir. Trend analiz yöntemleriyle hidro-meteorolojik parametrelerdeki değişim analiz edilebilmektedir. Bu çalışmada geleneksel yöntemlerden Mann-Kendall trend analizi ve yakın zamanda öne sürülen Yenilikçi Şen yöntemi (Innovative Trend Analysis / ITA) Mudurnu Çayı havzasında bulunan Sakarya ve Mudurnu meteoroloji gözlem istasyonlarının 1964-1995 periyodunda ölçtüğü toplam yağış, maksimum sıcaklık ve minimum sıcaklık verilerindeki değişimin analiz edilmesinde kullanılmıştır. Mann-Kendall trend analizi yöntemine göre Mudurnu gözlem istasyonunun ölçtüğü minimum sıcaklık verisi dışındaki diğer verilerde herhangi bir trend gözlemlenmemiştir. Yenilikçi Şen yöntemi (ITA) ’ne göre ise havza genelindeki tüm istasyonların ölçtüğü aylık toplam yağış verilerinde azalan trend gözlemlenmiştir. Maksimum sıcaklık için Sakarya gözlem istasyonu verilerinde herhangi bir trende rastlanmazken Mudurnu gözlem istasyonu verilerinde azalan trende rastlanmıştır. Minimum sıcaklık için Sakarya gözlem istasyonu verilerinde artan trend gözlemlenirken Mudurnu gözlem istasyonu verilerinde azalan trend gözlemlenmiştir. Ayrıca Yenilikçi Şen yönteminde zaman serisindeki veriler üç sözel gruba ayrılmış ve zaman serilerinin analizi daha ayrıntılı şekilde yapılmıştır. Yenilikçi Şen yöntemi analizi görselleştirerek kolaylık sağlamakta ve iç analize izin vererek analizin daha teferruatlı olmasına yardımcı olmaktadır.