ZEMİN İYİLEŞTİRME UYGULAMASININ DİNAMİK ZEMİN TEPKİ ANALİZ SONUÇLARINA ETKİSİ

Abstract

Türkiye ve dünyanın birçok yerleşim yeri deprem tehdidi altındadır. Deprem neticesinde suya doygun ve gevşek kumlu zeminlerde sıvılaşma olayı meydana gelebilmekte buna müteakip yapıların temellerinde taşıma gücündeki aşırı azalma ya da zeminin akması ve yüksek deformasyonu neticesinde geniş bir alanda birçok yapıyı aynı anda etkileyebilecek zeminden kaynaklı kayma, göçme, aşırı otuma, eğilme, devrilme gibi hasarlar meydana gelebilmektedir. Bu tür zeminler Türkiye, Avrupa ve dünyanın birçok yerinde marjinal zemin davranışı gösteren zeminler olarak tanımlanmaktadır. Marjinal zeminlerde yer alan yapıların tasarımı için sahaya özel deprem tepki analizleri önerilmektedir. Aynı zamanda sıvılaşma gibi davranışa sahip olabilecek marjinal zeminlerde enjeksiyon ve jet-grout gibi zemin iyileştirme ve güçlendirmeleri uygulanmaktadır. Bu tür sıvılaşma potansiyeli olan ve iyileştirme ya da güçlendirme uygulanmış zeminlerde yapı tasarımı için güçlendirme öncesi ve güçlendirme sonrası zemin durumunun (sınıfının) dikkate alınması hususunda fikir ayrılıkları olabilmektedir. Bu çalışmada sıvılaşma potansiyeline sahip bir zemin profili için güçlendirme öncesi ve güçlendirme sonrası için sahaya özel zemin tepki analizleri yapılmış ve sonuçları karşılaştırmalı olarak takdim edilmiştir. Ele alınan problemde yapı temel taban seviyesinden (-5m) itibaren sıvılaşma bölgesi içinde 15 m’lik -20 m seviyesine kadar jet-grout uygulaması ile güçlendirme yapılmıştır. Zemin tepki analizlerinin yapıldığı saha için alüvyon istifinin kalınlığı ise 150 m civarındadır. Bu çalışma sonucunda burada verilen örnek uygulamada olduğu gibi alüvyon istifinin kalın olduğu durumlarda alansal ve derinlik bakımından sınırlı bir bölgede yapılan zemin güçlendirmelerinin dinamik zemin tepki analizleri üzerinde etkisinin nispeten düşük ve sınırlı kaldığı görülmüştür.