Stevia rebaudiana Bitkisi ve Sağlık Üzerine Etkileri

Abstract

Stevia rebaudiana şeker otunun yaygın olarak tercih edilen bir türüdür. Yüksek tatlandırıcı aroması ile keşfedilen bu bitki 30 yılı aşkın süredir kullanılmaktadır. Kalori değerinin olmaması ve sağlık üzerine yararlı etkilerinin keşfedilmesi ile gün geçtikçe stevia üzerine olan ilgi artmakta ve birçok besinde kullanımı yaygınlaşmaktadır. İçerdiği fenolik bileşenler, tanenler, flavonoidler ve yağ asitleri gibi birçok bileşen stevianın fonksiyonel kullanımlarının artmasına fayda sağlamaktadır. Stevia elzem aminoasitler ve minerallerce zengin olmakla birlikte yüksek lif içeriğine sahiptir. Toksik bir özelliğe sahip olmaması, kalori içermemesi, antioksidatif ve antiinflamatuar bileşenleri içermesi sebebiyle stevianın insan sağlığı üzerindeki potansiyel etkilerini incelemek amacıyla stevia üzerine birçok çalışma yapılmaktadır. Yapılan bazı çalışmalar sonucunda stevianın diyabet, hipertansiyon, obezite, inflamasyon gibi birçok hastalık üzerinde olumlu etkiye sahip olabileceğini gösterilmektedir. İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etkilerine dair herhangi bir rapor bulunmayan stevia, bu nedenle birçok sağlık yararına sahip fonksiyonel gıdalarda kullanılma potansiyeline sahiptir. Ancak şimdiye kadar insanlar üzerinde gerçekleştirilen klinik çalışma sayısının az olması sebebiyle stevia ve etki mekanizmasının daha iyi anlaşılması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada S.rebaudiana bitkisinin kullanımı, fitokimyasal özellikleri ve sağlık üzerindeki potansiyel etkileri tartışılmıştır. Stevianın fonksiyonel özelliklerinin daha iyi anlaşılması amacıyla stevia ve terapötik etkilerini inceleyen çalışmalar derlenmiş; bu bitkinin kullanımı üzerine genel bir bakış sağlanması hedeflenmiştir.