Stevia rebaudiana Bitkisi ve Sağlık Üzerine Etkileri
Abstract views: 229
/ 
PDF downloads: 103
Keywords:
Gıda Katkı Maddesi, Stevia Rebaudiana, Şeker, Tatlandırıcı, İnsan SağlığıAbstract
Stevia rebaudiana şeker otunun yaygın olarak tercih edilen bir türüdür. Yüksek tatlandırıcı aroması ile keşfedilen bu bitki 30 yılı aşkın süredir kullanılmaktadır. Kalori değerinin olmaması ve sağlık üzerine yararlı etkilerinin keşfedilmesi ile gün geçtikçe stevia üzerine olan ilgi artmakta ve birçok besinde kullanımı yaygınlaşmaktadır. İçerdiği fenolik bileşenler, tanenler, flavonoidler ve yağ asitleri gibi birçok bileşen stevianın fonksiyonel kullanımlarının artmasına fayda sağlamaktadır.
Stevia elzem aminoasitler ve minerallerce zengin olmakla birlikte yüksek lif içeriğine sahiptir. Toksik bir özelliğe sahip olmaması, kalori içermemesi, antioksidatif ve antiinflamatuar bileşenleri içermesi sebebiyle stevianın insan sağlığı üzerindeki potansiyel etkilerini incelemek amacıyla stevia üzerine birçok çalışma yapılmaktadır. Yapılan bazı çalışmalar sonucunda stevianın diyabet, hipertansiyon, obezite, inflamasyon gibi birçok hastalık üzerinde olumlu etkiye sahip olabileceğini gösterilmektedir. İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etkilerine dair herhangi bir rapor bulunmayan stevia, bu nedenle birçok sağlık yararına sahip fonksiyonel gıdalarda kullanılma potansiyeline sahiptir. Ancak şimdiye kadar insanlar üzerinde gerçekleştirilen klinik çalışma sayısının az olması sebebiyle stevia ve etki mekanizmasının daha iyi anlaşılması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.
Bu çalışmada S.rebaudiana bitkisinin kullanımı, fitokimyasal özellikleri ve sağlık üzerindeki potansiyel etkileri tartışılmıştır. Stevianın fonksiyonel özelliklerinin daha iyi anlaşılması amacıyla stevia ve terapötik etkilerini inceleyen çalışmalar derlenmiş; bu bitkinin kullanımı üzerine genel bir bakış sağlanması hedeflenmiştir.
References
A. Talevi, “The Importance of Bioactivation in Computer-Guided Drug Repositioning. Why the Parent Drug is Not Always Enough,” Curr Top Med Chem, vol. 16, no. 19, pp. 2078–2087, Feb. 2016, doi: 10.2174/1568026616666160216155043.
A. K. Yadav, S. Singh, D. Dhyani, and P. S. Ahuja, “A review on the improvement of stevia [Stevia rebaudiana (Bertoni)],” Canadian Journal of Plant Science, vol. 91, no. 1, pp. 1–27, Jan. 2011, doi: 10.4141/CJPS10086/ASSET/IMAGES/LARGE/CJPS10086F9.JPEG.
J. M. Kurek and Z. Krejpcio, “The functional and health-promoting properties of Stevia rebaudiana Bertoni and its glycosides with special focus on the antidiabetic potential – A review,” J Funct Foods, vol. 61, p. 103465, Oct. 2019, doi: 10.1016/J.JFF.2019.103465.
R. Lemus-Mondaca, A. Vega-Gálvez, L. Zura-Bravo, and A. H. Kong, “Stevia rebaudiana Bertoni, source of a high-potency natural sweetener: A comprehensive review on the biochemical, nutritional and functional aspects,” Food Chem, vol. 132, no. 3, pp. 1121–1132, Jun. 2012, doi: 10.1016/J.FOODCHEM.2011.11.140.
H. Misra, M. Soni, N. Silawat, D. Mehta, B. Mehta, and D. Jain, “Antidiabetic activity of medium-polar extract from the leaves of Stevia rebaudiana Bert. (Bertoni) on alloxan-induced diabetic rats,” J Pharm Bioallied Sci, vol. 3, no. 2, p. 242, Apr. 2011, doi: 10.4103/0975-7406.80779.
U. Wölwer-Rieck, “The Leaves of Stevia rebaudiana (Bertoni), Their Constituents and the Analyses Thereof: A Review,” J Agric Food Chem, vol. 60, no. 4, pp. 886–895, Feb. 2012, doi: 10.1021/JF2044907.
S. K. Goyal, Samsher, and R. K. Goyal, “Stevia (Stevia rebaudiana) a bio-sweetener: a review,” http://dx.doi.org/10.3109/09637480903193049, vol. 61, no. 1, pp. 1–10, Feb. 2010, doi: 10.3109/09637480903193049.
M. Debnath et al., “Comparative metabolic and ionomic profiling of two cultivars of Stevia rebaudiana Bert. (Bertoni) grown under salinity stress,” Plant Physiology and Biochemistry, vol. 129, pp. 56–70, Aug. 2018, doi: 10.1016/J.PLAPHY.2018.05.001.
M. Ashwell, “Stevia, Nature’s Zero-Calorie Sustainable Sweetener: A New Player in the Fight Against Obesity,” Nutr Today, vol. 50, no. 3, pp. 129–134, May 2015, doi: 10.1097/NT.0000000000000094.
C. Gardana, M. Scaglianti, and P. Simonetti, “Evaluation of steviol and its glycosides in Stevia rebaudiana leaves and commercial sweetener by ultra-high-performance liquid chromatography-mass spectrometry,” J Chromatogr A, vol. 1217, no. 9, pp. 1463–1470, Feb. 2010, doi: 10.1016/J.CHROMA.2009.12.036.
W. Kolanowski, “Steviol glycosides–Properties and use in foods,” Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, vol. 46, no. 2, pp. 140–150, 2013.
A. Carrera-Lanestosa, Y. Moguel-Ordóñez, and M. Segura-Campos, “Stevia rebaudiana Bertoni: A Natural Alternative for Treating Diseases Associated with Metabolic Syndrome,” J Med Food, vol. 20, no. 10, p. 933, Oct. 2017, doi: 10.1089/JMF.2016.0171.
American Diabetes Association, “Lifestyle Management,” Diabetes Care, vol. 40, no. 1, pp. 33–43, Jan. 2017, doi: 10.2337/DC17-S007.
S. R. Das, A. S. M. E. Istiak, P. Hazra, U. Habiba, M. K. H. Bhuiyan, and K. Rafiq, “Effects of Crystal Derived from Stevia rebaudiana Leaves on Alloxan Induced Type-1 Diabetic Mice,” J Pharm Res Int, vol. 17, no. 2, pp. 1–11, Jun. 2017, doi: 10.9734/BJPR/2017/33740.
T. M. Rains, S. Agarwal, and K. C. Maki, “Antiobesity effects of green tea catechins: a mechanistic review,” J Nutr Biochem, vol. 22, no. 1, pp. 1–7, Jan. 2011, doi: 10.1016/J.JNUTBIO.2010.06.006.
N. Shivanna, M. Naika, F. Khanum, and V. K. Kaul, “Antioxidant, anti-diabetic and renal protective properties of Stevia rebaudiana,” J Diabetes Complications, vol. 27, no. 2, pp. 103–113, Mar. 2013, doi: 10.1016/j.jdiacomp.2012.10.001.
J. Ahmad, I. Khan, R. Blundell, J. Azzopardi, and M. F. Mahomoodally, “Stevia rebaudiana Bertoni.: an updated review of its health benefits, industrial applications and safety,” Trends Food Sci Technol, vol. 100, pp. 177–189, Jun. 2020, doi: 10.1016/J.TIFS.2020.04.030.
M. B. Azad et al., “Nonnutritive sweeteners and cardiometabolic health: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies,” CMAJ, vol. 189, no. 28, pp. E929–E939, Jul. 2017, doi: 10.1503/CMAJ.161390/-/DC1.
T. Hai-Bang and K. Shimizu, “Structure–activity relationship and inhibition pattern of reishi-derived (Ganoderma lingzhi) triterpenoids against angiotensin-converting enzyme,” Phytochem Lett, vol. 12, pp. 243–247, Jun. 2015, doi: 10.1016/J.PHYTOL.2015.04.021.
I. J. Onakpoya and C. J. Heneghan, “Effect of the natural sweetener, steviol glycoside, on cardiovascular risk factors: a systematic review and meta-analysis of randomised clinical trials,” Eur J Prev Cardiol, vol. 22, no. 12, pp. 1575–1587, Dec. 2015, doi: 10.1177/2047487314560663.
T. Wang et al., “Stevioside Plays an Anti-inflammatory Role by Regulating the NF-κB and MAPK Pathways in S. aureus-infected Mouse Mammary Glands,” Inflammation, vol. 37, no. 5, pp. 1837–1846, Sep. 2014, doi: 10.1007/S10753-014-9915-0/METRICS.
B. O. Cho et al., “Anti-inflammatory effect of austroinulin and 6-O-acetyl-austroinulin from Stevia rebaudiana in lipopolysaccharide-stimulated RAW264.7 macrophages,” Food and Chemical Toxicology, vol. 62, pp. 638–644, Dec. 2013, doi: 10.1016/J.FCT.2013.09.011.
H. A. Jung, S. E. Jin, B. S. Min, B. W. Kim, and J. S. Choi, “Anti-inflammatory activity of Korean thistle Cirsium maackii and its major flavonoid, luteolin 5-O-glucoside,” Food Chem Toxicol, vol. 50, no. 6, pp. 2171–2179, Jun. 2012, doi: 10.1016/J.FCT.2012.04.011.
