Bölünmüş Devlet Yollarının Onarım Maliyetlerinin Tahmini ve Maliyetin ESDY Sayılarına Göre Taşıt Sınıflarına Dağılımının Değerlendirilmesi

Abstract

Gelişmekte olan ülkemizin ekonomik alt yapılarından karayolu ulaşımına 2003 acil eylem planında yapılan en önemli yatırımlardan biride bölünmüş yollardır. Bu eylem kapsamında Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) sorumluğunda bulunan 30940 km devlet yolunda bölünmüş yol oranı %12,45 den %69,38 seviyesine getirilmiştir. Bölünmüş devlet yollarının %65 sathi kaplama (SK) %35 bitümlü sıcak karışım (BSK) kaplamalı esnek üstyapıdır. BSK üstyapıların her yıl bakımı, onarım sürelerini tamamlayanların onarımı, hizmet süreleri sonunda yeniden yapımı çalışmaları devam etmektedir. SK güzergâhların trafik yükü, iklim ve çevre koşulları değerlendirilerek, taşıt işletme ve bakım onarım maliyetlerinin azaltılması için BSK kaplamalara dönüştürülmektedir. Bu çalışmaların 2023 yılı birim fiyatlarıyla maliyeti 17, 435. 10 9 TL /Yıl tahmin edilmiştir. Kamu giderlerini artıracak bu maliyetin Anayasanın 73 maddesi gereğince taşıt sahiplerinden karşılanması mali kaynak olarak düşünülmüştür. Tahmin edilen maliyet devlet yollarında ağırlıklı ortalama taşıt sınıfı dağılımı dikkate alınarak taşıt sınıflarının eş değer standart dingil yükü (ESDY) sayısına göre taşıtlara dağıtılmıştır. Maliyetin % 99,94’nün orta ve ağır yüklü taşıtların karşılanması gerektiği belirlenmiştir. Hizmet hacminde en büyük paya sahip olan otomobillerin maliyetlerin karşılanmasında katkısını artırılması için ağırlıklı ortalama taşıt sınıfı dağılımı hizmet düzeyine göre dağılımda ise ağır ve orta yüklü taşıtların karşılayacağı maliyetin %50 oranında azaldığı tespit edilmiştir.