Doğal Afet Sonrası Gelişen Post-Travmatik Stres Bozukluğu ve Fizyoterapi Yaklaşımları

Abstract

Doğal afetler, dünyanın doğal süreçlerinden kaynaklanan, genellikle ölüm, travma ve mülkün tahrip edilmesiyle ilişkilendirilen büyük ölçekli ön görülemeyen olumsuz olaylardır. Her yıl milyonlarca insan doğal afetlerden etkilenmektedir. Bir doğal afete maruz kalmanın sayısız önemli ve olumsuz sonuçları vardır. Bunlar hizmetlerin ve sosyal ağların kesintiye uğraması, toplumsal kaynakların kaybı ve etkilenen canlılarda ciddi sağlık sorunları doğurması olarak sayılabilir. Doğal afetlerin insan yaşamını ve beden sağlığını tehdit ettiği açık olmakla birlikte ruh sağlığı üzerindeki etkilerine çok az dikkat edilmiştir. Doğal afetler birçok yönden psikolojik iyi oluşumuzu tehdit etmekte hem kısa hem de uzun vadeli psikolojik sıkıntılara yol açabilmekte ve önemli bir psikolojik yük oluşturabilmektedir. Post travmatik stres bozukluğu (PTSB) ciddi bir tehdit veya fiziksel yaralanma, ölüme yakın bir deneyim, savaşla ilgili travma, cinsel saldırı, kişilerarası çatışmalar, çocuk istismarı veya tıbbi bir hastalık sonrası sonucu ortaya çıkan sendromdur. Literatür kapsamlı olarak incelendiğinde doğal afet sonrası PTSB görülme oranının oldukça fazla olduğu saptanmıştır. Doğal afet sonrası PTSB nedenleri arasında travmanın doğası, şiddeti, bireyin yakınını ve/veya mülkünü kaybetmesi, zayıf baş etme becerisi, yerinden edilmesi ve doğrudan afete maruz kalması gibi faktörler sayılabilir. Araştırmalar hem non-farmakolojik hem de farmakolojik tedavinin PTSB üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Literatürde PTSB’de kullanılan fizyoterapi yaklaşımları arasında yapılandırılmış bilişsel-davranışsal müdahale, yoga, meditasyon, aerobik, derin solunum, farkındalık temelli esneme ve yüksek yoğunluklu dirençli ve kombine egzersizler yer almaktadır.