Isparta Gölcük volkanizması ve yerleşim alanı ile ilişkisi

Abstract

– Güneybatı Türkiye’de Göller bölgesinde yer alan Isparta ili merkez ilçe olarak eski ve tarihi bir kenttir ve merkez ilçe nüfusu 2022 yılı verilerine göre 268595 tir. Merkez ilçenin yüzölçümü 558 km2 dir. Isparta merkez ilçesinde 40 adet mahalle bulunmaktadır. Bunun yanısıra 3 kasaba ve 22 köy de Isparta merkez ilçeye bağlıdır. Şehrin ortalama yüksekliği 1050 metredir. Bu çalışma Isparta yerleşim alanı ve yapılaşmanın Isparta Gölcük volkanizmasından kaynaklanan piroklastik ürünlerin yayılımı ile olan ilişkisinin araştırılmasını ortaya koymaktadır. Isparta şehrinin güneybatısında genç patlamalı volkan karakterinde Gölcük volkanı yer almaktadır ve volkandan çıkan piroklastik ürünler şehir yerleşim alanının büyük bir bölümünü kaplamıştır. Özellikle son yıllarda yapılaşma Gölcük volkanına doğru piroklastiklerden oluşan bir zemin üzerinde ilerlemektedir. Bunun yanısıra Isparta yerleşim alanı batı komşusu olan Burdur’dan geçen Fethiye-Burdur Fay zonuna çok yakındır. Burdur’da 1914 (M:7.0) ve 1971 (M:6.2) depremleri neticesinde can kayıpları ve yapılarda hasarlar meydana gelmiştir. Özellikle 1914 depreminde en az Burdur kadar Isparta şehri de etkilenmiştir. Bir bölgede yeni yerleşim alanlarının ve yapılaşma türlerinin belirlenmesinde bölgenin jeolojisi, litolojik özellikleri, tektonik yapısı ve zemin özelliklerinin gözönünde bulundurulması gerekmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde Isparta şehri merkezi yerleşim alanının piroklastik çökellerden oluşan zemin üzerinde yer alması nedeniyle mikro bölgelendirme çalışmaları yapılarak zemin özelliklerinin ortaya konulması; mevcut ve bundan sonraki yapılaşmaların bu doğrultuda ele alınmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.