Kromozom Analizi Sürecinde İnsan Hata Olasılığının Tahmini

Abstract

Kromozom analizi, genomun farklı bölümlerinin konumu ve hem dengesiz hem de dengeli yeniden düzenlemeler de dâhil olmak üzere, bir bütün olarak insan genomuna doğrudan genel bir bakış sağlar. Analiz, canlıların evrimsel süreçlerini değerlendirilebilir. Analiz işlemi, genetik temelli hastalıkların kromozomal boyuttaki sayısal veya yapısal anomalisini belirlemek üzere sitogenetik laboratuvarlarında yapılmaktadır. Kromozom analizinin sonucunu etkileyecek herhangi bir hata; maddi zararlara, zaman kayıplarına ve hastalık tanıları için çok önem arz eden sonuçlarda yanılmalara sebep olabilir. Bu nedenle kromozom analizi sırasındaki insan performansının değerlendirilmesi, hata olasılıklarının belirlenmesi ve insan hatalarının minimuma indirilmesi oldukça önemlidir. Çalışmamız, insan hatalarının kromozom analiz sürecine katkısını değerlendirmeyi amaçlamıştır. Bu doğrultuda periferik kandan elde edilen lenfositlerden rutin uygulanan kromozom analiz süreci incelenmiş ve bu süreçteki görevlerin insan hata olasılıkları (HEP), İnsan Hata Değerlendirme ve Azaltma Tekniği (HEART) ile değerlendirilmiştir. Geleneksel HEART, HEP’i hesaplamak için pratik bir araçtır. HEART yaklaşımı genel görev türünü (GTT) ve hata üreten koşulları (EPC) dikkate alarak insan hata olasılıklarını sistematik olarak hesaplayabilir. Kromozom analizi sürecindeki görevlerin, HEP değerleri hesaplandığında “kromozomların slaytlara yayılması ve boyanması” alt görevi en yüksek HEP’e (5.35E02) sahip çıkmıştır. HEP değeri yüksek olan görevlerde, hata üzerinde özellikle tecrübe ve duygusal stresin önemli olduğu görülmektedir. Bu çalışma genetik laboratuvarlarına, laboratuvar çalışanlarına ve sağlık kalite standartları işleyişine katkıda bulunmaktadır.