Teknolojik Gelişmelerle Pilisenin Evrimi

Abstract

Tekstil ve moda tasarımında gerek görsel gerek dokusal açıdan önemli etkileri olan pilisenin dokuma kumaşta katlamalarla ile başlayan hikayesi bugün örme kumaşlar üzerinde farklı örme teknikleriyle pilise efektleri ve hatta origamik desenler elde edilmesi şeklinde yeni tasarımlara açılımlar yapmaktadır. Tarihsel süreçte son derece basit uygulamalarla vücut bulan pilise, insanın hayal gücünün ve paralel olarak teknolojinin gelişimiyle malzeme, yöntem ve teknik bakımdan çok çeşitli varyasyonların ortaya çıkmasıyla tekstil ve moda endüstrisindeki özel yerini her zaman korumaktadır. Tekstil ve moda tarihi incelendiğinde pilisenin Mısır ve Mezopotamya’ya dayanan köklü geçmişiyle her dönemin modasında yer aldığı, kumaşı ve giysiyi hem estetik hem de fonksiyonel anlamda zenginleştirerek tasarımlara özgün bir kişilik kazandırdığı görülmektedir. Kumaş yüzeyinde katlama yapılarak, istenen görünümün kalıcılığının sağlanması için basit ütüleme yöntemleriyle başlayan pilise uygulamaları, sanayileşmenin ve moda tüketiminin artmasıyla daha kalıcı, daha kolay ve hızlı üretilebilen çözümlerle gelişmeye devam etmiştir. Pilise görünümü için önce basit silindirli ütüler geliştirilmiş, zamanla pilise çeşitlerinin zenginleşmesiyle sanatsal çalışmalara imkân tanıyan bir yöntem olarak kâğıt kalıplarla katlanıp yüksek sıcaklıklarda fiksaj yapılarak manuel uygulamalar yapılmaya başlanmıştır. Teknolojik gelişmelerle endüstriyel olarak miktar, kalite, hız, maliyet anlamında avantajlar sağlayan pilise makineleri klasik pilise çeşitleri için yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Teknolojinin pilise tasarımlarına katkısı gerek sanatsal gerek verimlilik açısından oldukça dikkat çekicidir. Bu çalışmada pilisenin tarihsel süreçte basit uygulamalarla başlayan yolculuğunun teknolojik gelişmelerle geçirdiği evrimi incelenmiştir.