Omurilik Felçli Fiziksel Engelli Bireylere Yönelik Giyilebilir Teknoloji Ürünlerdeki Sensörlerin Sahip Olması Gereken Özelliklerin Değerlendirilmesi

Abstract

Omurilik felçli engelliler, günlük yaşamda birçok engel ve problem ile karşılaşmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden birisi, duyu bozukluğu oluşan omurilik felçli engellilerde his kaybı nedeniyle, vücutlarında meydana gelebilecek kanama, yanma ve yaralanma gibi durumları algılayamamalarıdır. Vücutlarında meydana gelebilecek bu ve benzeri durumları duyu kayıpları nedeniyle algılayamamalarına karşı, bu kayıpları telafi edecek alternatif bir giyilebilir teknolojik ürün arayışı bulunmaktadır. Yapılan bu çalışmada, omurilik felçli bireylerin vücutlarında meydana gelebilecek olumsuzlukları algılayacak bir sensörün üretilmesi halinde hangi özellikleri barındırması gerektiğine dair bir karar problemi ele alınmıştır. Üretilecek üründeki özelliklerinin belirlenmesinde etkili olacağı düşünülen kriterler uzmanlar aracılığıyla belirlenmiştir. Uzmanlar tarafından belirlenen kriterlerin ağırlıkları çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden analitik hiyerarşi prosesi (AHP) yöntemi ile hesaplanmıştır. Ardından ise sensörde olması gereken özelliklere ilişkin alternatifler ise TOPSIS ve PROMETHEE yöntemleri ile sıralanarak karşılaştırmalı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışmada AHP yöntemi ile elde edilen kriter ağırlıkları TOPSIS ve PROMETHEE yöntemlerinde veri olarak kullanılarak hibrit bir karar modeli önerilmiştir. Elde edilen sonuçlara kriterler arasında hayati riske sebebiyet verme kriteri önem düzeyi en yüksek kriter olarak belirlenmiştir. Sensörün bulundurması gereken alternatif özellikler arasında ise TOPSIS ve PROMETHEE yöntemine göre vücutta meydana gelebilecek kanamaları algılama alternatifi birinci alternatif olarak belirlenmiştir. Çalışmanın elde edilen sonuçları fiziksel engellilere yönelik bu tarz ürün üretimi yapabilen sektör temsilcileri için kullanılabilir nitelikte olup aynı zamanda omurilik felçli fiziksel engelli bireylerin ise hayatlarını kolaylaştıracaktır.