Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Vatandaşlık Bilincinin Gelişimindeki Rolü ve Önemi
Abstract views: 1
/ 
PDF downloads: 1
Keywords:
Okul Öncesi Eğitim, Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi, TürkiyeAbstract
Cumhuriyetin erken dönemlerinden itibaren, eğitim ulus inşa sürecinin temel bir bileşeni olarak ele
alınmış ve özellikle ilköğretime öncelik verilmiştir. Ancak, okul öncesi eğitime yönelik kayda değer
gelişmeler 1960’lı yıllarda başlamış ve 1977 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nda okul öncesi eğitim
biriminin kurulmasıyla bu süreç kurumsallaşmıştır. 1980’lerden itibaren anaokulu ve anasınıfı sayılarında
önemli bir artış gözlenmiş, sonraki yıllarda okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılması hükümet programları
ve kalkınma planlarında stratejik bir hedef haline gelmiştir. 1994 sonrası geliştirilen eğitim programları,
geleneksel konu merkezli yaklaşımdan uzaklaşarak, gelişim odaklı ve modern pedagojik ilkeleri
benimseyen bir yapıya evrilmiştir. Bu süreç, 2002, 2006 ve 2013 yıllarında gerçekleştirilen
güncellemelerle desteklenmiştir. Okul öncesi eğitim, bireylerin sosyal, duygusal, bilişsel ve toplumsal
gelişimlerinin kritik bir aşamasını temsil etmektedir. Araştırmalar, bu dönemde vatandaşlık bilincinin
kazandırılmasının bireylerin demokratik değerleri içselleştirmesi ve toplumsal sorumluluk bilinci
geliştirmesi açısından büyük önem taşıdığını göstermektedir. Vatandaşlık eğitimi, bireylere hak ve
sorumluluk bilinci kazandırmayı, toplumsal normlara uyum sağlamalarını ve demokratik süreçlere aktif
katılımlarını desteklemeyi hedefler. Ancak Türkiye’de okul öncesi eğitim programlarında vatandaşlık
eğitimi doğrudan yer almamakla birlikte, öğretmenlerin bu alana yönelik farkındalıkları ve ilgileri dikkat
çekicidir. Öğretmenlerin film, animasyon, çocuk kitapları ve drama gibi uygulamaları öne çıkardığı,
özellikle deneyimsel öğrenmenin önemine vurgu yaptıkları görülmektedir. Vatandaşlık eğitiminin etkin
bir
şekilde uygulanabilmesi için müfredatın içerik ve yöntem bakımından zenginleştirilmesi,
öğretmenlerin pedagojik yeterliliklerinin artırılması ve erken çocukluk döneminde demokratik değerlerin
kazandırılmasını hedefleyen uygulamalara öncelik verilmesi gerekmektedir. Okul öncesi eğitimin
bireylerin toplumsal yaşama hazırlanmasında ve demokratik bir toplumun aktif üyeleri olarak
yetişmelerinde stratejik bir araç olarak değerlendirilmesi önem arz etmektedir.
Downloads
References
Aybay, R. (2008) Vatandaşlık Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul..
Tezgel, R.; (2008) Yeni İlköğretim Programlarında İnsan Hakları Vatandaşlık ve Kentlilik Eğitimi, Araştırma Yayınları, Ankara..
Yılmaz, D (2000), Vatandaşlık Bilgisi, Çizgi Kitabevi, Konya.
Kronfli, M.; (2011) Educating for Global Citizenship and an Exploration of Two Curricular Methods, MA Thesis, Ontario Institute for Studies in Education, University of Toronto.
Heater, D.; (1999) What is Citizenship? Polity Press, Cambridge.
Akıllıoğlu, T.; (1993) Temel haklar ve özgürlükler, A.Ü.S.B.F. Yayınları, Ankara
Kapani, M.; (1987) İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Giritli, İ.; Güngör, H. A.; (2002) Günümüzde İnsan Hakları, Der Yayınları, İstanbul.
Akbaş, O.; (2008) Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış, Değerler Eğitimi Dergisi, 16 6, 9-27.
Köksal, H.; (2007) İlkçağda Vatandaşlık Eğitimi Olarak Tarih Öğretimi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 271- 278.
Kerr, D.;(1999) Citizenship Education: An International Comparison, International Review of Curriculum and Assessment Frameworks Paper 4, QCA, London..
Çelik, H.;(2009) Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Vatandaşlık Eğitiminin Bugünkü Durumu ve Geleceğe İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul .
EACEA (2009). Türk eğitim sisteminin örgütlenmesi. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/eurybase_full_reports/TR_TR.pdf
MEB, (2013). 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı. Milli Eğitim 27 Basımevi, Ankara.
OECD (2009). Education at a glance 2009: OECD indicators http://www.oecd.org/dataoecd/41/25/43636332.pdf
Çetingöz, D. (2017). Project approach education on social environment in preschool period. Mediterranean Journal of Humanities, 7(2), 109-123.
Atkın, K. (2017). Development of the historical thinking skills of children with museum education in pre-school period. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 13(2), 465-486. Doi: 10.17860/mersinefd.336734
NCSS (2019). Early childhood in the social studies context. https://www.socialstudies.org/positionstatements/early-childhood-social-studies-co ntex t#: ~:te xt =
Suskind, D. (2018). Otuz milyon kelime (Çev: E. Eret & B. Satılmış). Ankara: Buzdağı.
TUSIAD (2005). “Doğru Başlangıç: Türkiye’de Okul Öncesi Eğitim” https://tusiad.org/ tr/yayinlar/ raporlar/item/333-dogru-baslangic-turkiyede-okul-oncesi-egitim
Şimşek, A. (2001). Eğitimin dışsallıklarının dikkat çeken olguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(26), 239-256.
Osler, A., & Starkey, H. (2005) Changing citizenship: Democracy and inclusion in education. (Open University Press).
Osborne, K. (1991). Teaching for democratic citizenship. Toronto: Our Schools/Our Selves Education Foundation.
Erickson, J. D., & Thompson, W. C. (2019). Preschool as a wellspring for democracy: Endorsing traits of reasonableness in early childhood education. Democracy and Education, 27(1), 1.
Harris, K. I. (2015). Social Studies investigations for young citizens: Passports to inquiry, community, and partnerships. Social Studies Research & Practice (Board of Trustees of the University of Alabama), 10(3).
Ardalan, G. (2017). Spreading happiness: A preschool classroom in Washington, DC, investigates citizenship and makes a statement-“Be Happy!”. YC Young Children, 72(2), 64-71.
Üstel, F. (2004), Makbul Vatandaşın Peşinde, İletişim Yayınları, İstanbul.
Caymaz, B.;(2007) Türkiye’de Vatandaşlık: Resmi İdeoloji ve Yansımaları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
MEB.(1995). Okul Öncesi Eğitim Programı (Kreş, Anaokulu, Anasınıfı). Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Baysal, Z.; N. T., Özlem & Araç,E; (2018) Türkiye ve Almanya-Hamburg Hayat Bilgisi Dersinin Karşılaştırılması: Genel Bir Bakış, Kuramsal Eğitimbilim 11. 117-134.
MEB (2011). Çocuk Gelişimi ve Eğitimim Erken Çocukluk Eğitiminde Temel İlkeler, 141EO0039, 14-16 s., Ankara.
Ersoy, A. F. (2016). Social studies teachers’ and students’ perception of the citizenship and democracy education course. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(3), 67-83. Doi: 10.17679/iuefd.17345163
Atkın, K., & Dilek, G. (2014). History teaching in pre-school history/social studies curricula: Example of U.S. International Journal of Eurasia Social Sciences, 5(16), 36-56.
Melendez, L. (2015). Using children's books as a social studies curriculum strategy. YC Young Children, 70(3), 48-53.
Serriere, S. C. (2019). Social studies in the early years: Children engaging as citizens through the social sciences. The Wiley Handbook of Early Childhood Care and Education, 377-399.
Parker, Walter C. (1996). “Advanced” ideas about democracy: Toward a pluralistic conception of citizen education.” Teachers College Record, 98(1), 05-25.
