Kontrolsüz Dolgu Alanlarında Dolgu Karakteristiğinin ve Geometrisinin Tespiti, Gözlenen Mühendislik Jeolojisi Problemleri, Çözüm Önerileri, İzmir Pancar Organize Sanayi Bölgesi Örneği
Abstract views: 22
/ 
PDF downloads: 10
Keywords:
Mühendislik Jeolojisi, Kontrolsüz Dolgu, SPT, Presiyometre, Zemin İyileştirmeAbstract
Bu çalışma ile İzmir İli, Torbalı İlçesi sınırlarında yer alan Pancar Organize Sanayi Bölgesi'nde
bulunan kontrolsüz dolgu alanlarının mühendislik jeolojisi açısından değerlendirilmesini amaçlamaktadır.
Kontrolsüz dolgular, herhangi bir mühendislik tasarımı ve kalite kontrolü olmadan, farklı türdeki zemin
malzemelerinin düzensiz bir şekilde serilip sıkıştırılmasıyla oluşmakta ve üzerine yapılacak inşaat
faaliyetleri açısından ciddi riskler taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmada, dolgu karakteristiğinin ve
geometrisinin belirlenmesi, dolgu ile tabii zemin arasındaki ayrımın ortaya konulması ve mevcut ya da
olası mühendislik problemlerinin tespit edilerek çözüm önerilerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Arazi çalışmaları kapsamında farklı parsellerde 55 adet zemin etüt sondajı gerçekleştirilmiş ve bu
sondajlardan belirli aralıklarla Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) uygulanarak zemin sınıflamaları
yapılmıştır. Ayrıca 5 noktada gerçekleştirilen presiyometre deneyleri ile zeminlerin elastisite modülü ve
limit basınç değerleri elde edilmiştir. SPT ve presiyometre verileri karşılaştırıldığında, kontrolsüz dolgu
ile tabii zemin arasında belirgin anomali değerleri gözlemlenmiş ve bu farklılık, yapı temellerinin taşıma
kapasitesi ve oturma performansı açısından kritik önem taşımaktadır.
Ek olarak, laboratuvar analizleri (elek analizi, su içeriği, nokta yükleme ve kesme kutusu deneyleri),
yüzey gözlemleri ve geçmiş yıllara ait uydu görüntülerine dayalı uzaktan algılama çalışmaları ile dolgu
alanlarının zamansal yayılımı ve yüzeyde meydana gelen deformasyonlar değerlendirilmiştir. Dolgu
birimleri üzerinde inşa edilen bazı duvarlarda gözlemlenen oturma kaynaklı çatlaklar, mühendislik
sorunlarını doğrular niteliktedir.
Sonuçlar, bu tür kontrolsüz dolgu alanlarında doğrudan yapılaşmanın mühendislik açısından sakıncalı
olduğunu göstermektedir. Dolgu birimlerinin kaldırılarak temel sistemlerinin doğal zemine oturtulması
önerilmekle birlikte, ekonomik ve yapısal gerekçelerle bu işlemin mümkün olmadığı durumlarda zemin
iyileştirme yöntemleri önerilmektedir. Elde edilen bulgular, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018
kapsamında değerlendirilerek yapılaşma öncesinde alınması gereken mühendislik önlemleri açısından yol
gösterici niteliktedir.
Downloads
References
Akartuna, M. (1962). Türkiye’nin jeolojik yapısı hakkında genel görüşler. MTA Yayınları.
Ataman, G., & Kocaefe, S. (1976). Batı Anadolu’nun güncel tektonizması. Yerbilimleri, 9, 149–162.
Bozbay, A., Yalçın, H., & Diğerleri. (1986). Ankara dolayındaki zeminlerin mühendislik özellikleri ve yapılaşmaya etkileri. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları.
Bozkurt, E. (2001). Neotectonics of Turkey—a synthesis. Geodinamica Acta, 14(1–3), 3–30. https://doi.org/10.1080/09853111.2001.11432432
Emre, Ö., Duman, T. Y., Özalp, S., & Elmacı, H. (2005). Türkiye diri fay haritası. MTA Genel Müdürlüğü Yayınları.
Erdoğan, B. (1990). İzmir ve çevresinin jeolojisi. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, 81, 1–63.
Eşder, T., & Şimşek, O. (1975). Geoteknikte laboratuvar deneyleri. İTÜ Yayınları.
Eşder, T. 1988, Gümüldür-Cumaovası (İzmir) alanının jeolojisi ve jeotermal enerji olanaklarının araştırılması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Bölümü Anabilim Dalı, 401 s.
Eyidoğan, H., Barka, A., & Yiğiter, A. (1991). Türkiye'nin deprem bölgeleri ve aktif fay sistemleri. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 7(2), 85–100.
İnci, U. (1991). Neotektonik dönemde gelişmiş göl ortamlarında tortulanma: Afşin-Elbistan linyit sahası örneği. Türkiye Jeoloji Bülteni, 34(1), 45–59.
Kaya, C. (1999). Zemin mekaniği ve zemin davranışı. Birsen Yayınevi.
Koca, M. Y. (1999). İzmir yöresinde volkanik kayaçların bozunma ürünü killerin oluşum şekilleri ve mühendislik özellikleri [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
McKenzie, D. (1972). Active tectonics of the Mediterranean region. Geophysical Journal International, 30(2), 109–185. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.1972.tb02351.x
Özer, A. (1993). Afyon–Denizli–Muğla dolayının jeolojisi ve tektoniği [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi].
Peck, R. B., Hanson, W. E., & Thornburn, T. H. (1974). Foundation engineering (2nd ed.). Wiley.
Şimşek, O. (2001). Zemin mekaniği uygulamaları. İTÜ İnşaat Fakültesi Yayınları.
Şimşek, O. (2002). İnşaat mühendisliğinde temel zemin etkileşimi. Birsen Yayınevi.
Ulusay, R. (2001). Zeminlerin mühendislik sınıflaması ve değerlendirilmesi. In R. Ulusay & H. Gokceoglu (Eds.), Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği (s. 121–156). TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları.
