Vergilendirme Süreçlerinde Yapay Zekâ Uygulamaları: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Dijital Dönüşümü


Abstract views: 12 / PDF downloads: 2

Authors

  • Ebru DEMİKIRAN ADA Kastamonu Üniversitesi

Keywords:

Yapay Zekâ, Gelir İdaresi, Dijital Uygulamalar, Dijital Dönüşüm, Mali Hukuk

Abstract

Yapay zekâ, son yıllarda pek çok sektörde olduğu gibi vergi idaresi alanında da büyük bir dönüşüm
yaratmaktadır. Türkiye'de Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), dijitalleşme sürecinde yapay zekâ destekli çeşitli
vergi uygulamaları geliştirmiştir. Bu uygulamalar, veri toplama, karmaşık işlemleri analiz etme,
sınıflandırma ve vergi hasılatı tahminleri gibi alanlarda kullanılmakta ve vergi idaresinin süreçlerini
hızlandırmaktadır. Yapay zekâ, özellikle vergi kaçakçılığı tespiti, mükellef profilleme ve risk analizi gibi
kritik alanlarda etkili bir araç haline gelmiştir. Dijital dönüşüm süreçleri çerçevesinde geliştirilen yapay
zekâ destekli vergi uygulamaları sayesinde vergi mükelleflerinin işlemleri daha hızlı, doğru ve güvenli bir
şekilde gerçekleştirmelerine olanak tanınmaktadır. Özellikle GİB web sitesinde yer alan “GİBİ” isimli
chatbot, diğer bir adıyla “Dijital Vergi Asistanı”, bu dijital uygulamalardan biridir ve mükelleflerin vergi
işlemlerini daha hızlı, doğru ve güvenli bir şekilde gerçekleştirmelerine olanak tanır. Yapay zekâ destekli
Dijital Vergi Asistanı, mükelleflerin beyanname verme, ödeme ve bilgilendirme işlemlerini kolaylaştırarak
vergi idaresinin verimliliğini artırmaktadır. Ayrıca, vergi kayıp ve kaçaklarını azaltmak, vergi uyumunu
güçlendirmek ve sistemin şeffaflık ve etkinliğini artırmak için önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca GİB, e
Beyanname, e-Fatura ve Dijital Vergi Dairesi gibi projelerle dijital dönüşüm sürecini hızlandırmış, vergi
mükelleflerinin süreçlere uyumunu artırmıştır. Sonuç olarak, yapay zekâ, vergi idaresinin etkinliğini
artırarak vergi kayıplarını minimize etmekte ve mükelleflerin vergiye uyumunu sağlamaktadır.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Ebru DEMİKIRAN ADA, Kastamonu Üniversitesi

Finans Bankacılık Sigortacılık Bölümü, Maliye Programı, Türkiye

References

Russell, Stuart ve Peter Norvig. Artificial Intelligence A Modern Approach. New Jersey: Pearson Education, 2010.

Vellino, Andre. “J. Haugeland, Artificial Intelligence: The Very Idea, Book Review.” Artificial Intelligence 29, 3 (1986): 349-353

Hassani, Hossein, Emmanuel Sirimal Silva, Stephane Unger, Maedeh TajMazinan ve Stephen Mac Feely. “Artificial Intelligence (AI) or Intelligence Augmentation (IA): What Is the Future?” Ai Journal 1 (2020): 143-155.

Ömercioğlu, Abdullah. “Vergi Denetimlerinde Yapay Zekâ Kullanımı ve Otonom Vergi Denetimi Perspektifi.” ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 6, no. 2 (2024): 1439-1465.

Çetin Elmas, Yapay Zekâ Uygulamaları, 4.Baskı, (Ankara: Seçkin Yayıncılık, Haziran 2018), 25.

Gözcü, M., 2021, Yapay Zekâ Perspektifiyle Vergi İncelemesi. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi

Karataş Durmuş, N., & Aritı Erdem, İ. (2023). Vergi İdaresi 3.0: Yapay zekâ perspektifinden bir inceleme. Maliye Dergisi, 184, 225-253.

GİB, Faaliyet Raporu, 2024, Erişim linki: http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/so8XI+2024_faaliyet_raporu.pdf

Erişim tarihi: 11.07.2025

Çakır, S., Çıtak, N. & Durak, M. (2025). Vergi denetiminde 3.0 – yapay zekânın gücü ve geleceği: Vergi inceleme elemanlarının görüşü ve bir anket çalışması. Journal of Research in Business, 10(1), 195-223. DOI: 10.54452/jrb.1662164 s207-208

TÜBİSAD, (2024). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2023 Pazar Verileri, Mayıs, 2024, Deloitte

Ürediler, T. (2019). Yapay Zekâ Gelişmelerinin Vergi Denetimine Etkileri, Vergi Raporu Dergisi, (236), 109-119, E-Makale, www.vergiraporu.com.tr

Lin, Y., Wong, K., Wang, Y., Zhang, R., Dong, B., Qu, H. ve Zheng, Q. (2020), “Taxthemis: Interactive Mining and Exploration of Suspicious Tax Evasion Groups”, IEEE Transactions on Visualization and Computer Graphics, 27(2), 849-859.

İlgün, M.F. (2020), “Vergi Denetim Sürecinde Büyük Veri Analitiği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 1-24.

Akdoğan, T. ve Yavuz, H. (2022), Dijitalleşme Perspektifinden Vergi Uyumu, Iksad Publishing House.

Özkaya, L. ve Özkaya, L. (2019), “Yapay Zekânın Muhasebe ve Vergi Denetimi Mesleğine Sunacağı Katkılar”, Vergi Raporu, 236, 314-323.

Downloads

Published

2025-07-21

How to Cite

DEMİKIRAN ADA, E. (2025). Vergilendirme Süreçlerinde Yapay Zekâ Uygulamaları: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Dijital Dönüşümü. International Journal of Advanced Natural Sciences and Engineering Researches, 9(7), 212–217. Retrieved from https://as-proceeding.com/index.php/ijanser/article/view/2766

Issue

Section

Articles