Kira Artış Oranı Anlaşmazlıklarının Kiracı Gelir Artış Oranı Kullanılarak Çözümü

Abstract

Enflasyonun etkilediği kalemler arasında konut satış fiyatları ve kiraları başta gelmektedir. En temel ihtiyaçlardan biri olan barınma gereksinimi süreklilik gösteren bir talep unsurudur. Korona pandemisi ile oluşan enflasyonist ortamda başlayan konut satış fiyatı ve kiralarındaki artış 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan büyük depremlerden dolayı arz-talep dengesinin bozulmasıyla birlikte daha da yükselmiştir. Ev sahiplerinin, oluşan bu kira artış farklarını, sadece evlerini yeni kiralayanlardan değil aynı zamanda mevcut kiracılarından da talep etmesi, hükümetin Borçlar Kanunu’nda yer alan kira artış oranı ile ilgili maddeyi geçici bir madde ile maksimum kira artış oranını %25’e sabitlemesiyle sonuçlanmıştır. Bu durum her ne kadar kiracılar açısından olumlu olsa da enflasyondan daha düşük bir kira artış oranı ev sahiplerini memnun etmemiş dolayısıyla da anlaşmazlıklar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı kira artış oranı uyuşmazlıklarında arabuluculara da rehber olabilecek bir çözüm önerisi sunmaktır. Çözüm önerisi örnek bir uygulama ile açıklanmaya çalışılmıştır. Örnek uygulamadaki kiracının asgari ücretle çalışan bir işçi olduğu varsayılmıştır. Kiracı, oturduğu evi 12 Mart 2020’de kiralamıştır. Kiracının kira artışlarının sabitlendiği tarih olan 11.06.2022’den önceki kira bedeli 1.500 ₺’dir. 12 Mart 2023 tarihinde kiracı önceki kirası olan 1.500 ₺’ye kanuni zorunluluk olan maksimum %25 zammı yapıp kirasını 1.875 ₺ olarak ödemeye başlamıştır. Kiracının gelirindeki artış oranı kullanılarak kurgulanan çözüm önerisinde yapılan analizler sonucunda ise kiracının ödemesi gereken kira bedeli 3000 ₺ olarak hesaplanmış olup bu bedel kiracının yasal zorunluluk olarak kirasını %25 olarak arttırıp ödediği bedelden %56,96 oranında daha fazladır. Çözümde yeni kira bedelinin belirlenmesinin yanında uyuşmazlık ile çözüm süreci arasındaki geçen zamanda oluşan farkın da hesaplanıp döneminin döviz kuruna çevrildikten sonra ev sahibine ödemesi önerilmiştir. Kiracının gelirinde de kira artış oranı kadar artış olduğu düşünüldüğünde çözümün kiracıyı ekonomik açıdan sıkıntıya düşürmeyeceği düşünülmektedir. Ev sahipleri açısından düşünüldüğünde ise çözümle ulaşılan durumun yasal zorunlulukla oluşan en fazla %25 zam yapılabilme durumundan oldukça iyi olduğu görülmektedir.